به گزارش نسیم قائن ، به‌طور معمول بخشی از اخبار حوادث رسانه‌ها به شناسایی و دستگیری مجرمان حرفه‌ای تحت پوشش مأموران نظامی، انتظامی و دستگاه‌های دولتی اختصاص می‌یابد؛ تبهکارانی که اغلب با سوء استفاده از شرایط ویژه‌ی قربانیان مرتکب انواع جرایم از جمله سرقت، اخاذی، کلاهبرداری، اعمال منافی عفت و حتی در مواردی قتل به‌ویژه علیه اتباع خارجی می‌شوند.
تبعات و پیامدهای جرایمی که این افراد مرتکب می‌شوند، از منظر اجتماعی دارای اهمیت زیادی است؛ زیرا این قبیل جرایم باعث ایجاد رعب و وحشت در جامعه شده و امنیت عمومی را تهدید می‌کند. به همین دلیل قانون‌گذار مجازات مضاعفی را برای مرتکبان پیش‌بینی نموده است.
مجازات‌های قانونی
– ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی
هر کس بدون سمت رسمی یا اذن از طرف دولت، خود را در مشاغل دولتی اعم از کشوری یا لشکری و انتظامی که از نظر قانون مربوط به او نبوده است، دخالت دهد یا معرفی کند، به حبس از شش‌ماه تا دوسال محکوم خواهد شد و چنانچه برای دخالت یا معرفی خود در مشاغل مزبور، سندی جعل کرده باشد، مجازات جعل را نیز خواهد داشت.
– ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی
هر کس بدون مجوز و به‌صورت علنی لباس‌های رسمی مأموران نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشان‌ها، مدال‌ها یا سایر امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود، مورد استفاده قرار دهد، در صورتی‌که عمل او، به مجازات قانون دیگری مستلزم مجازات شدیدتری نباشد، به حبس از سه‌ماه تا
یک‌سال یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد و در صورتی‌که از این عمل خود سوء استفاده کرده باشد، به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
آیا مجازات‌های قانونی برای پیشگیری از چنین جرایمی به تنهایی کافی است؟
واقعیت این است که تشدید مجازات هر چند هزینه‌ی ارتکاب جرایم را افزایش می‌دهد؛ اما هرگز کافی نیست؛ بلکه لازم است فرصت ارتکاب به جرم نیز تا حد ممکن محدود گردد؛ به‌عبارت دیگر باید با آگاه‌سازی، آموزش و توانمندسازی قربانیان بالقوه، فرصت ارتکاب جرم را از تبهکاران سلب نمود و آنها را در رسیدن به اهدافشان ناکام گذاشت.
در اولین گام لازم است نگاهی اجمالی به رایج‌ترین شگردهای این مجرمان داشته باشیم:
– مأموران قلابی با آگاهی از نقاط ضعف و تخلفات افراد و بزرگ‌نمایی آنها، وجهی را به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم طلب می‌کنند تا به‌اصطلاح از اقدام قانونی علیه آنان (به زعم خودشان افراد مظنون) صرف‌نظر نمایند.
اتباع خارجی غیرمجاز و هموطنانی که سال‌ها خارج از کشور بوده‌اند، کسبه بدون جواز کسب، رانندگان فاقد گواهینامه، رانندگان کامیون (به بهانه‌ی حمل مواد مخدر) و … از اصلی‌ترین طعمه‌های این تبهکاران محسوب می‌شوند.
– برخی از مأمورنماها، با استفاده از مدارک شناسایی جعلی، با عناوین مختلف مانند مأمور مبارزه با مواد مخدر، مأمور امنیت اخلاقی (برای جمع‌آوری ماهواره) و … به منازل افراد مراجعه و اقدام به اخاذی می‌کنند.
– این افراد بعضاً با کسب اطلاعات موردنیاز خود در حین صحبت، زمینه را برای ارتکاب جرایمی نظیر سرقت فراهم می‌نمایند.
– بازرسی بدنی از افراد یا بازرسی خودروی آنان به بهانه‌ی حمل مواد مخدر، سلاح یا کالای قاچاق، یکی دیگر از شگردهای این مجرمان محسوب می‌شود.
چگونه می‌توانیم مأموران قلابی را تشخیص دهیم؟
– مأموران قلابی در انجام (به اصطلاح) مأموریت خود، به انحاء مختلف از ارائه‌ی کارت شناسایی یا حکم قضایی طفره می‌روند یا کارت نامعلومی را فقط در یک آن جلوی چشم قربانیان خود می‌گیرند و هرگز فرصت ملاحظه‌ی دقیق را به آنها نمی‌دهند.
– مجرمان تحت پوشش مأموران معمولاً سعی می‌کنند با به نمایش‌گذاشتن مبالغه‌آمیز سلاح، بی‌سیم یا دستبند همراه خود، افراد را بترسانند.
– مجرمان مأمورنما تلاش می‌کنند تا در سریع‌ترین زمان ممکن اقدامات خود را انجام داده و از محل دور شوند؛ به همین خاطر معمولاً دچار عجله و دستپاچگی می‌شوند.
– مأموران قلابی معمولاً طعمه‌های خود را تهدید می‌کنند که در صورت عدم تمکین، آنها را به مراکز نظامی و انتظامی خواهند برد و تأکید می‌کنند که در آن مراکز، مجازات و تبعات بسیار سنگین‌تری در انتظارشان خواهد بود؛ ولی جالب اینکه در صورت پیش‌قدم‌شدن افراد برای مراجعه به مراکز یادشده، به‌سرعت عقب‌نشینی می‌کنند.
– مأموران قلابی معمولاً در نقاطی پرت و مکان‌هایی که کمتر محل تردد گشت نظامی و انتظامی است، مرتکب اعمال مجرمانه می‌شوند.
– مأمورنماها برای اینکه قدرت عکس‌العمل را از طرف مقابل سلب نمایند، از ایجاد جو روانی و خشونت استفاده می‌کنند.
توصیه‌های پیشگیرانه
۱- همواره توجه داشته باشید که مأموران پلیس مسئول تعیین و اعمال هیچ نوع مجازات کیفری یا مالی (اخذ مبلغ جریمه و …) به‌صورت مستقل نیستند.
۲- برابر دستورالعمل رسمی نیروی انتظامی، کلیه‌ی مأموران این نیرو چه با لباس انتظامی و چه با لباس شخصی، حتی بدون درخواست فرد مورد بازرسی، مکلف به نشان‌دادن کارت شناسایی خود هستند؛ بنابراین قبل از ارائه‌ی هرگونه پاسخ یا توضیح، با حفظ آرامش و خونسردی، از مأمورانی که به شما مراجعه می‌کنند کارت شناسایی بخواهید و به دقت مندرجات کارت را ملاحظه و ضمن تطبیق عکس با صاحب کارت، به تاریخ اعتبار آن توجه کنید.
۳- مأموران قبل از مراجعه به منزل شهروندان، به کلانتری محل اطلاع می‌دهند که برای بازرسی به حوزه‌ی استحفاظی آنها می‌روند؛ بنابراین اگر اعضای خانواده و نزدیکان شما پرونده‌ای در مراجع قضایی ندارند و به‌طور کلی اصل موضوع برایتان مبهم بود، از کلانتری محل و پلیس ۱۱۰ استعلام کنید. در صورت ممانعت این افراد از تماس شما، به مأمور‌بودن آنها شک کنید.
۴- در صورتی‌که فرد مدعی در برابر درخواست شما مبنی بر ارائه‌ی کارت شناسایی، تحکم کرد یا برخورد شدیدی از خود بروز داد، خونسردی خود را حفظ نموده و بر حق قانونی خود پافشاری کنید.
۵- با توجه به اینکه مأموران برای ورود به منزل افراد، باید علاوه بر کارت شناسایی معتبر، حکم قضایی ورود به منزل (با درج مشخصات کامل) ارائه نمایند؛ بنابراین به افرادی که بدون حکم و صرفاً با نشان‌دادن کارت شناسایی، قصد ورود به منزل شما را دارند، اعتماد نکرده و مراتب را از طریق تلفن ۱۱۰ به سرعت به پلیس اطلاع دهید. مواردی از این قبیل به فوریت مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
۶- به نوع درخواست مأمور توجه کنید؛ مأموران واقعی در ابتدا به‌دنبال احراز هویت افراد هستند. به‌همین دلیل کارت شناسایی افراد را درخواست می‌کنند. اگر مأموری در همان ابتدا کیف یا سوئیچ خودروی شما را درخواست نمود، به وی شک کنید.
۷- حتی اگر اتهامی که به شما زده می‌شود، واقعیت هم داشته باشد، ابتدا باید از پلیس‌بودن فرد مطمئن شوید؛ زیرا خطر افتادن در دام سارقان، با بررسی اتهام موضوع توسط پلیس واقعی، قابل مقایسه نیست.
۸- آشنایی با قوانین و مقررات و اعتماد به نفس، از نکات دیگری است که می‌تواند به ناکام گذاشتن مأموران قلابی منجر شود.
۹- در صورت پیشنهاد مأموران برای مراجعه به کلانتری، خودتان پشت فرمان بنشینید و هرگز خودروی خود را در اختیار آنان قرار ندهید؛ همچنین سعی کنید شماره‌ی پلاک خودروی آنها را به فرد دیگری اعلام کنید تا در صورت بروز هرگونه اتفاق، امکان ردیابی این افراد وجود داشته باشد.
۱۰- به یاد داشته باشید که حفظ جان از حفظ مال مهم‌تر است؛ بنابراین اگر احساس می‌کنید ممکن است جانتان به خطر بیفتد، با سارقان مقابله نکنید. در چنین شرایطی، آنچه می‌تواند برایتان چاره‌ساز باشد، دقت در چهره‌ی سارقان و سپردن آن به حافظه است.
معاونت اجتماعی نیروی انتظامی شهرستان قاینات
