به گزارش نسیم قاین،دوباره فصل زرشک و زعفران شد و قائنات سرزمین طلای سرخ، لباس برازنده و اصیل خود را به تن کرد.
در پاییز شهرستان قائنات بسیار دیدنی بوده و همواره میزبان گردشگران داخلی و خارجی هست، خصوصا امسال که به سبب برگزاری جشنواره ملی زرشک در استان خراسان جنوبی، حضور میهمانان داخلی و خارجی پررنگ‌تر از قبل دیده می‌شود.
اکنون که در فصل برداشت زرشک هستیم و همچنین جشنواره ملی زرشک نیز در حال برگزاری است، بهانه‌ای شد تا به معرفی خواص زرشک که ازجمله مهم‌ترین محصولات کشور ایران است بپردازیم.
متاسفانه آنچنان که باید زرشک به ایرانیان و جهانیان معرفی نشده و اغلب ما صرفا آن را به‌عنوان چاشنی غذاهایی مانند زرشک پلو با مرغ می‌شناسیم، درصورتی که میوه و کلیه اندام درخت زرشک کاربردهایی بسیار فراتر از این‌ها دارد و در ادامه شما را با مهم‌ترین فواید زرشک، این میوه دارویی، آشنا خواهیم کرد. همچنین در این مقاله، انواع زرشک موجود در بازار را معرفی خواهیم کرد تا راهنمای مناسبی نیز برای تهیه زرشک مرغوب باشد.
زرشک چه خواصی دارد؟
زرشک قرمز که در شهرستان قائنات کشت می‌شود، به‌عنوان تنها گونه زرشک بی‌دانه جهان شناخته شده و آن را با نام علمی Berberis vulgaris (بِربِریس وُلگاریس) می‌شناسند. ما نیز در ایران اغلب زرشک قرمز را با نام زرشک پلویی می‌شناسیم.
زرشک سرشار از ویتامین ث، مواد معدنی و آلکالوئیدهای مفید و ارزشمندی مانند بربرین (Berberine) است.
این گونه درختچه زرشک، علیرغم سایر گونه‌هایی که اغلب زینتی هستند، در طب سنتی و طب نوین کاربردهای بسیاری دارد و خواص زیادی نیز برای آن شناخته شده است که در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
- ضد دیابت و کاهش قند خون
- تصفیه خون
- خون ساز و درمان کم خونی
- ضد چربی خون و کاهش کلسترول
- شفافیت پوست
- کاهش وزن
- کاهش فشار خون
- درمان کم اشتهایی
- درمان افسردگی
- صفرابر قوی
- ضد سرطان
- ضد عفونی کننده قوی
- پیشگیری از سرماخوردگی به دلیل وجود ویتامین ث و انواع آنتی اکسیدان ها
- درمان یرقان
- بهبود التهابات چشمی
- تقویت استحکام مو
و ده‌ها خاصیت دیگر که برخی از آن‌ها در این لینک به‌صورت مفصل معرفی شده‌اند. قدرت خواص زرشک را دست‌کم نگیرید چراکه از زمان ابن سینا در طب سنتی کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فرآورده‌های زرشک چیست؟
از زرشک فراورده‌هایی مانند آب زرشک، مربای زرشک، نوشابه گازدار، لواشک، انواع دمنوش‌ها، قرص‌های جوشان، حبه زرشک و… تهیه می‌شود.
مصرف فراورده‌های زرشک در وعده‌های غذایی و یا استفاده از نوشیدنی‌های آن در طول روز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
به‌عنوان مثال مصرف آب زرشک در میان وعده‌ها برای بهبود سیستم گوارش مفید بوده و همچنین مصرف دمنوش‌های زرشک هم در فصل‌های سرد و هم در فصل‌های گرم سال مفید است. برای نمونه می‌توانید از ترکیب زرشک و عناب، دمنوش معروف عناب و زرشک را تهیه کنید که در کتب طب سنتی برای درمان کبد چرب و کاهش وزن بسیار معرفی شده است. اگر نحوه تهیه این دمنوش را نمی‌دانید اینجا کلیک کنید.
چه زرشکی تهیه کنیم؟
محصول زرشک به ۲ شیوه مختلف از باغات زرشک برداشت می‌شود، روش دانه اناری و روش پفکی.
هنگامی که زرشک به‌صورت دانه اناری و به‌واسطه ضربات چوب برداشت می‌شود، عموما آن را در پشت بام‌ها خشک می‌کنند، چون بدون شاخه از درختان جدا شده است.
در روش پفکی، زرشک همراه با شاخه از درخت جدا شده و سپس با بارگاه‌های زرشک برای خشک شدن منتقل می‌شود و طی یک فرایند طولانی که معمولا تا ۶ ماه هم طول می‌کشد، خشک می‌شود.
از آنجایی که زرشک پفکی دور از نور مستقیم خورشید خشک شده و به‌صورت سالم از روی درختان برداشت می‌شود، دارای کیفیت بالاتری نسبت به زرشک دانه اناری هست.
پس اگر قصد تهیه زرشک از بازار داشتید، پیشنهاد می‌کنیم زرشک پفکی را انتخاب کنید، چرا که دارای بالاترین حد کیفیت در میان انوع زرشک موجود در بازار هست.
البته علاوه بر زرشک پفکی و دانه اناری، زرشک زیر تالاری هم در بازار وجود دارد که می‌توان آن را زرشک درجه دو در نظر گرفت.
بزرگترین تولید کننده زرشک کجاست؟
در سطح جهان، ایران بزرگترین تولید کننده زرشک است و به‌تنهایی بیش از ۹۸% زرشک قرمز بدون دانه جهان را تامین می‌کند و در ایران نیز خراسان جنوبی قطب تولید زرشک است که در این استان، شهرستان قائنات با تولید بیش از ۴۰% زرشک، رتبه یک را در اختیار دارد. پس می‌توان گفت شهرستان قائنات بزرگترین تولید کننده زرشک قرمز جهان محسوب می‌شود.
همچنین لازم به ذکر است که قائنات در زمینه تولید زعفران مرغوب، از نظر کیفیت حرف اول را می‌زند و به پایتخت زعفران جهان مشهور است.
آشنایی بیشتر با زرشک
زرشک دارای خواص و کاربردهای بسیار وسیعی است که از حوصله این مقاله خارج است. اما اگر قصد آشنایی بیشتر با زرشک و نحوه تهیه انواع دمنوش‌های آن را دارید و یا قصد دارید با سوغات و دیگر محصولات قائنات مانند زعفران و عناب آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم از وب سایت اینترنتی باغ ایران (www.bagheiran.com) بازدید کنید.
