به گزارش نسیم قائن ، به‌طور معمول بخشي از اخبار حوادث رسانه‌ها به شناسايي و دستگيري مجرمان حرفه‌اي تحت پوشش مأموران نظامي، انتظامي و دستگاه‌هاي دولتي اختصاص مي‌يابد؛ تبهكاراني كه اغلب با سوء استفاده از شرايط ويژه‌ی قربانيان مرتكب انواع جرايم از جمله سرقت، اخاذي، كلاهبرداري، اعمال منافي عفت و حتي در مواردي قتل به‌ويژه عليه اتباع خارجي مي‌شوند.

تبعات و پيامدهاي جرايمي كه اين افراد مرتكب مي‌شوند، از منظر اجتماعي داراي اهميت زيادي است؛ زیرا اين قبيل جرايم باعث ايجاد رعب و وحشت در جامعه شده و امنيت عمومي را تهديد مي‌كند. به همين دليل قانون‌گذار مجازات مضاعفي را براي مرتكبان پيش‌بيني نموده است.

مجازات‌هاي قانوني

- مادة 555 قانون مجازات اسلامي

هر كس بدون سمت رسمي يا اذن از طرف دولت، خود را در مشاغل دولتي اعم از كشوري يا لشكري و انتظامي كه از نظر قانون مربوط به او نبوده است، دخالت دهد يا معرفي کند، به حبس از شش‌ماه تا دوسال محكوم خواهد شد و چنانچه براي دخالت يا معرفي خود در مشاغل مزبور، سندي جعل كرده باشد، مجازات جعل را نيز خواهد داشت.

- مادة 556 قانون مجازات اسلامي

هر كس بدون مجوز و به‌صورت علني لباس‌هاي رسمي مأموران نظامي و انتظامي جمهوري اسلامي ايران يا نشان‌ها، مدال‌ها يا ساير امتيازات دولتي را بدون تغيير يا با تغيير جزئي كه موجب اشتباه شود، مورد استفاده قرار دهد، در صورتي‌كه عمل او، به مجازات قانون ديگري مستلزم مجازات شديدتري نباشد، به حبس از سه‌ماه تا
يك‌سال يا جزاي نقدي از يك ميليون و پانصد هزار ريال تا شش ميليون ريال محكوم خواهد شد و در صورتي‌كه از اين عمل خود سوء استفاده كرده باشد، به هر دو مجازات محكوم خواهد شد.

آيا مجازات‌هاي قانوني براي پيشگيري از چنين جرايمي به تنهايي كافي است؟

واقعيت اين است كه تشديد مجازات هر چند هزينه‌ی‌ ارتكاب جرايم را افزايش مي‌دهد؛ اما هرگز كافي نيست؛ بلكه لازم است فرصت ارتكاب به جرم نيز تا حد ممكن محدود گردد؛ به‌عبارت ديگر باید با آگاه‌سازي، آموزش و توانمندسازي قربانيان بالقوه، فرصت ارتكاب جرم را از تبهكاران سلب نمود و آنها را در رسيدن به اهدافشان ناكام گذاشت.

در اولين گام لازم است نگاهي اجمالي به رايج‌ترين شگردهاي اين مجرمان داشته باشيم:

- مأموران قلابي با آگاهي از نقاط ضعف و تخلفات افراد و بزرگ‌نمايي آنها، وجهي را به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم طلب مي‌كنند تا به‌اصطلاح از اقدام قانوني عليه آنان (به زعم خودشان افراد مظنون) صرف‌نظر نمايند.

اتباع خارجي غيرمجاز و هموطناني كه سال‌ها خارج از كشور بوده‌اند، كسبه بدون جواز كسب، رانندگان فاقد گواهينامه، رانندگان کامیون (به بهانه‌ی حمل مواد مخدر) و ... از اصلي‌ترين طعمه‌هاي اين تبهكاران محسوب مي‌شوند.

- برخي از مأمورنماها، با استفاده از مدارك شناسايي جعلي، با عناوين مختلف مانند مأمور مبارزه با مواد مخدر، مأمور امنیت اخلاقی (براي جمع‌آوري ماهواره) و ... به منازل افراد مراجعه و اقدام به اخاذي مي‌كنند.

- اين افراد بعضاً با كسب اطلاعات موردنياز خود در حين صحبت، زمينه را براي ارتكاب جرايمي نظير سرقت فراهم مي‌نمايند.

- بازرسي بدني از افراد يا بازرسي خودروي آنان به بهانه‌ی حمل مواد مخدر، سلاح يا كالاي قاچاق، يكي ديگر از شگردهاي اين مجرمان محسوب مي‌شود.

چگونه مي‌توانيم مأموران قلابي را تشخيص دهيم؟

- مأموران قلابي در انجام (به اصطلاح) مأموريت خود، به انحاء مختلف از ارائه‌ی كارت شناسايي يا حكم قضايي طفره مي‌روند يا كارت نامعلومي را فقط در يك آن جلوي چشم قربانيان خود مي‌گيرند و هرگز فرصت ملاحظه‌ی دقيق را به آنها نمي‌دهند.

- مجرمان تحت پوشش مأموران معمولاً سعي می‌کنند با به نمايش‌گذاشتن مبالغه‌آميز سلاح، بي‌سيم يا دستبند همراه خود، افراد را بترسانند.

- مجرمان مأمورنما تلاش مي‌كنند تا در سريع‌ترين زمان ممكن اقدامات خود را انجام داده و از محل دور شوند؛ به همين خاطر معمولاً دچار عجله و دستپاچگي مي‌شوند.

- مأموران قلابي معمولاً طعمه‌هاي خود را تهديد مي‌كنند كه در صورت عدم تمكين، آنها را به مراكز نظامي و انتظامي خواهند برد و تأكيد مي‌كنند كه در آن مراكز، مجازات و تبعات بسيار سنگين‌تري در انتظارشان خواهد بود؛ ولي جالب اينكه در صورت پيش‌قدم‌شدن افراد براي مراجعه به مراكز يادشده، به‌سرعت عقب‌نشيني مي‌كنند.

- مأموران قلابي معمولاً در نقاطي پرت و مكان‌هايي كه كمتر محل تردد گشت نظامي و انتظامي است، مرتكب اعمال مجرمانه مي‌شوند.

- مأمورنماها براي اينكه قدرت عكس‌العمل را از طرف مقابل سلب نمايند، از ايجاد جو رواني و خشونت استفاده مي‌كنند.

توصیه‌های پیشگیرانه

1- همواره توجه داشته باشيد كه مأموران پلیس مسئول تعيين و اعمال هيچ نوع مجازات كيفري يا مالي (اخذ مبلغ جريمه و ...) به‌صورت مستقل نیستند.

2- برابر دستورالعمل رسمي نيروي انتظامي، كليه‌ی مأموران اين نيرو چه با لباس انتظامي و چه با لباس شخصي، حتي بدون درخواست فرد مورد بازرسي، مكلف به نشان‌دادن كارت شناسايي خود هستند؛ بنابراين قبل از ارائه‌ی هرگونه پاسخ يا توضيح، با حفظ آرامش و خونسردي، از مأموراني كه به شما مراجعه مي‌كنند كارت شناسايي بخواهيد و به دقت مندرجات كارت را ملاحظه و ضمن تطبيق عكس با صاحب كارت، به تاريخ اعتبار آن توجه کنيد.

3- مأموران قبل از مراجعه به منزل شهروندان، به كلانتري محل اطلاع مي‌دهند كه براي بازرسي به حوزه‌ی استحفاظي آنها مي‌روند؛ بنابراين اگر اعضاي خانواده و نزديكان شما پرونده‌اي در مراجع قضايي ندارند و به‌طور كلي اصل موضوع برايتان مبهم بود، از كلانتري محل و پليس 110 استعلام كنيد. در صورت ممانعت اين افراد از تماس شما، به مأمور‌بودن آنها شك كنيد.

4- در صورتي‌كه فرد مدعي در برابر درخواست شما مبني بر ارائه‌ی كارت شناسايي، تحكم كرد يا برخورد شديدي از خود بروز داد، خونسردي خود را حفظ نموده و بر حق قانوني خود پافشاري كنيد.

5- با توجه به اينكه مأموران براي ورود به منزل افراد، بايد علاوه بر كارت شناسايي معتبر، حكم قضايي ورود به منزل (با درج مشخصات كامل) ارائه نمايند؛ بنابراين به افرادي كه بدون حكم و صرفاً با نشان‌دادن كارت شناسايي، قصد ورود به منزل شما را دارند، اعتماد نکرده و مراتب را از طريق تلفن 110 به سرعت به پليس اطلاع دهيد. مواردي از اين قبيل به فوريت مورد رسيدگي قرار مي‌گيرد.

6- به نوع درخواست مأمور توجه كنيد؛ مأموران واقعي در ابتدا به‌دنبال احراز هويت افراد هستند. به‌همين دليل كارت شناسايي افراد را درخواست مي‌كنند. اگر مأموري در همان ابتدا كيف يا سوئيچ خودروي شما را درخواست نمود، به وي شك كنيد.

7- حتي اگر اتهامي كه به شما زده مي‌شود، واقعيت هم داشته باشد، ابتدا بايد از پليس‌بودن فرد مطمئن شويد؛ زيرا خطر افتادن در دام سارقان، با بررسي اتهام موضوع توسط پليس واقعي، قابل مقايسه نيست.

8- آشنايي با قوانين و مقررات و اعتماد به نفس، از نكات ديگري است كه مي‌تواند به ناكام گذاشتن مأموران قلابي منجر شود.

9- در صورت پيشنهاد مأموران براي مراجعه به كلانتري، خودتان پشت فرمان بنشينيد و هرگز خودروي خود را در اختيار آنان قرار ندهيد؛ همچنين سعي كنيد شماره‌ی پلاك خودروي آنها را به فرد ديگري اعلام كنيد تا در صورت بروز هرگونه اتفاق، امكان رديابي اين افراد وجود داشته باشد.

10- به ياد داشته باشيد كه حفظ جان از حفظ مال مهم‌تر است؛ بنابراين اگر احساس مي‌كنيد ممكن است جانتان به خطر بيفتد، با سارقان مقابله نكنيد. در چنين شرايطي، آنچه مي‌تواند برايتان چاره‌ساز باشد، دقت در چهره‌ی سارقان و سپردن آن به حافظه است.

معاونت اجتماعی نیروی انتظامی شهرستان قاینات